Anwar lupa sejarah, maka bertemulah buku dengan ruas.
Jika pada tahun 1981, dengan perancangan licik beliau kerajaan Britis
h berupaya dimalukan, hari ini musuh no.1 negara Anwar Ibrahim kini menjadi mangsanya pula.
Mari kita singkap kembali kisah yang membanggakan seluruh rakyat
Malaysia pada waktu itu dan sehingga hari ini. Sejarah yang hampir
dilenyapkan atas sebab perbezaan wadah politik yang diperjuangkan
beliau.
Kisah benar kejayaan sekumpulan anak Melayu mengambil kembali
tanah-tanah di Malaysia yang dipegang Inggeris selama 160 tahun dengan
serangan terancang ke atas ibu kota Britain.
Pada 7 haribulan
September tahun 1981, kota London digemparkan dengan pengambil-alihan
mengejut syarikat perladangan Guthrie di London. Guthrie yang berusia
lebih 100 tahun dan merupakan antara syarikat perladangan terbesar
British jatuh ke tangan pihak asing dalam masa 4 jam sahaja.
Apa yang lebih mengejutkan ialah syarikat tersebut jatuh ke tangan
kerajaan Malaysia, di bawah pimpinan Dr. Mahathir Muhammad yang baru
memegang jawatan Perdana Menteri selama 2 bulan.
Latarbelakang – Kemiskinan Orang Melayu dan Kekayaan Orang Inggeris
Selepas kemerdekaan Malaya pada tahun 1957, hampir 1 juta bangsa
pendatang seperti Cina dan India diberi kerakyatan secara
beransur-ansur. Sebagai balasannya, mereka bersetuju untuk menghormati
hak istimewa orang Melayu dalam perlembagaan.
Setelah lebih 10 tahun
merdeka, pegangan orang Melayu terhadap kekayaan bumi Malaya sangat
kecil. Walaupun orang Melayu merupakan majoriti , bangsa ini memegang
hanya 1.5% bahagian harta korporat (itupun melalui syarikat kerajaan)
berbanding bangsa Cina sebanyak 22.8%.
Walaupun tidak lagi menjajah,
bangsa Inggeris pula memegang lebih 60 % daripada kekayaan negara. Pada masa yang sama, hampir separuh penduduk Malaya tinggal di bawah aras kemiskinan. Orang Melayu yang kebanyakannya tinggal di kampung
sebagai petani dan pesawah adalah bangsa paling ramai tinggal dalam
kemiskinan (74%).
Ketidak-samarataan kekayaan dan sikap perkauman
tebal menyebabkan beberapa insiden pergaduhan terjadi berulang-ulang
di antara kaum pribumi yang miskin (Melayu) dengan kaum pendatang yang
kaya (Cina). Ia berlaku di beberapa tempat seperti di Georgetown,
Pangkor dan Bukit Mertajam — sehinggalah kemuncaknya pada tahun 1969 di
Kuala Lumpur.
Dalam keputusan pilihanraya tahun itu, parti-parti
bangsa Cina dan parti Islam berjaya menafikan majoriti parlimen parti
pemerintah, sekaligus menyebabkan orang Melayu gusar kehilangan bukan
sahaja kuasa ekonomi malah kuasa politik mereka. Orang Cina pula
merayakan kemenangan mereka dengan berarak membawa penyapu dan
melemparkan laungan provokatif dalam perarakan besar di Kampung Baru ,
Kuala Lumpur – satu kawasan penempatan yang dihuni kaum Melayu.
Provokasi ini akhirnya mencetuskan insiden berdarah 13 Mei 1969 yang mengakibatkan ratusan mati dan darurat di isytiharkan.
Antara pihak yang lantang menyalahkan kerajaan pada waktu yang dianggap
memberi muka kepada kaum pendatang ialah seorang ahli parti pemerintah
bernama Mahathir Mohammad yang mengkritik Perdana Menteri pertama dengan
satu surat terbuka.
Katanya sikap berlembut Tunku Abdul Rahman
menyebabkan “… orang2 China dan India membuat kurang ajar pada 12 Mei
kepada orang Melayu. Kalau Tunku biasa di-ludah di-muka, di-maki dan
di-tunjok kemaluan, boleh-lah Tunku faham perasaan orang Melayu.”
Dek kerana kritikan ini, beliau dipecat dari parti itu.
Dasar Bagi Membantu Orang Melayu
Apabila Tun Abdul Razak menjadi perdana menteri ke-2 (1970-1976) beliau
memperkenalkan satu dasar yang dianggap radikal yang diberi nama Dasar
Ekonomi Baru (DEB). Tujuannya — menghapuskan kemiskinan bangsa Melayu
dan memastikan agar pegangan orang Melayu dalam kekayaan negara dapat
mencapai 30% pada tahun 1990. Dasar ini bukan saja akan membantu orang
Melayu, tetapi juga boleh mengelakkan krisis antara kaum daripada terjadi lagi.
Walaupun adanya dasar baru ini, pemilikan syarikat-syarikat Inggeris
sebenarnya semakin bertambah. Guthrie contohnya, mempunyai 175,000 ekar
pada tahun 1970an tetapi memiliki lebih 190,000 ekar tanah kelapa sawit,
getah dan teh pada tahun 1981.
Sekitar tahun 1970an juga, seorang
hartawan bijih timah Cina dari Ipoh bernama Lee Loy Seng giat membeli
tanah pertanian dari British sehingga menyebabkan beliau menjadi salah
seorang pemegang tanah terbesar di negara ini.
Pada masa yang sama,
syarikat-syarikat British melengah-lengahkan usaha kerjasama dengan
kerajaan dengan mengadakan perjumpaan demi perjumpaan dengan wakil
kerajaan tanpa sebarang resolusi. Guthrie juga menolak usaha kerajaan
untuk penanaman semula getah bagi pekebun kecil Melayu dan penubuhan
kesatuan sekerja yang dianggap menyusahkan British.
Namun atas
tekanan Bank Negara Malaysia, Guthrie akhirnya menubuhkan Guthrie-Ropel,
sebuah anak syarikat Guthrie yang diberi kurang 17% dari jumlah tanah
Guthrie di Malaysia. Usaha kerajaan ini bertujuan agar orang tempatan
dapat membeli sebahagian kecil tanah Guthrie melalui Bursa Saham Kuala
Lumpur. Namun begitu, tembelang British akhirnya pecah apabila didapati
bahawa kebanyakan tanah kepunyaan Guthrie-Ropel adalah tanah yang buruk
untuk pertanian dan lazimnya terletak di atas kawasan bukit.
Pemerintah Anti-Penjajah, Mahathir Menduduki Kerusi Penting
Mahathir yang diterima masuk semula ke dalam Umno 3 tahun selepas dipecat, akhirnya menjawat kerusi Perdana Menteri pada tahun 1981.
Berbeza daripada 3 Perdana Menteri sebelum itu, Mahathir dirakamkan oleh
ahli sejarah sebagai Perdana Menteri pertama yang tidak merokok, tidak
minum arak dan tidak meminati sukan golf. Dan jika pemegang jawatan
sebelum beliau berdarah raja, berpendidikan British dan mengekalkan
hubungan baik dengan Inggeris, Mahathir pula belajar di Universiti
Malaya Singapura, tidak mempunyai rakan berbangsa Inggeris dan terkenal
dengan sikap anti-penjajahnya.
Sebelum menjadi Perdana Menteri lagi,
beliau mengkritik dasar Inggeris yang membuka Tanah Melayu
seluas-luasnya kepada pendatang dari India dan China, sekaligus
menyebabkan orang Melayu terpinggir.
2 tahun sebelum beliau
menjadi Perdana Menteri, pihak Inggeris menarik semula subsidi
pendidikan kepada pelajar Malaysia yang melanjutkan pelajaran di Britain
dan menaikkan yuran kepada pelajar asing, tetapi tidak kepada pelajar-pelajhar dari Eropah. Ia memberikan tamparan hebat kepada 17,000 pelajar Malaysia di
negara itu yang terbeban dengan yuran pengajian yang meningkat 3 kali
ganda secara tiba-tiba. Malaysia juga pada waktu itu tidak mampu
menyerap pelajar-pelajar tersebut kerana ia hanya mempunyai 2 buah
universiti.
Mahathir yang ketika itu merupakan Menteri
Perdagangan memberi amaran bahawa tindakan itu akan merugikan Britain
dalam jangka masa panjang. Namun begitu, amaran beliau tidak Tidak lama kemudian, London menolak permohonan Malaysia agar syarikat
penerbangan MAS diberi hak mendarat tambahan di lapangan terbang
Heathrow. Tetapi pada masa yang sama, Inggeris mencabar kewibawaan
kerajaan Malaysia apabila sebuah pesawat supersonic Concorde miliknya
menceroboh ruang antarabangsa Subang dalam perjalanannya ke Singapura.
Mahathir melihat ini sebagai sikap angkuh British yang masih memperlakukan Malaysia seperti tanah jajahannya.
Dato Ismail Ali Sebagai Pemimpin Serangan
Keangkuhan British bukan sahaja disedari oleh Mahathir dan ahli-ahli
politik Melayu, tetapi turut dirasai oleh penjawat awam seperti
pengerusi PNB, Dato Ismail Ali. Secara kebetulan, abang ipar Mahathir
itu juga adalah bekas Gabenor Bank Negara yang terlibat menggesa Guthrie
menubuhkan Guthrie-Ropel.
Beliau juga adalah antara tokoh utama yang menubuhkan PNB — satu agensi yang ditugaskan khas bagi menjayakan DEB.
Sewaktu menjawat jawatan gabenor Bank Negara lagi, beliau telah menunjukkan
sikap tidak mesra kepada Inggeris. Mark Gent, iaitu pengerusi Guthrie
ketika itu berkata, beliau dan pengarah urusan Guthrie, Eric
Griffith-Jones hampir pasti akan diarah oleh Ismail Ali untuk “menunggu
diluar pejabatnya selama ½ jam” setiap kali mesyuarat diadakan.
Sewaktu Ismail menjadi gabenor juga, wang negara yang disimpan di bank
Inggeris seperti HSBC dan Chartered dipindahkan ke bank tempatan.
Bank-bank asing pula tidak lagi diberi peluang membuka cawangan di
Malaysia.
Seperti Mahathir, beliau juga tidak berpuashati dengan
orang Inggeris kerana sungguhpun PNB memiliki 25% saham Guthrie, tiada
wakil PNB yang dirujuk dalam mesyuarat untuk menentukan halatuju
syarikat. Ini termasuk keputusan Guthrie menjual beberapa kepentingannya
kepada MPH, sebuah syarikat koperasi milik hartawan-hartawan Cina di
Malaysia pada awal 1981.
Syarikat MPH yang memiliki aset yang
banyak ini pernah cuba membeli bank UMBC (iaitu antara bank terbesar
negara ketika itu) sehingga menyebabkan Mahathir campurtangan. Agar ia
tidak didominasi bangsa Cina, Mahathir memastikan PERNAS dan Petronas
juga mempunyai kepentingan dalam UMBC.
Kedua-dua tokoh ini melihat
bahawa jika pengambil-alihan demi pengambil-alihan MPH diteruskan, bangsa
Cina semakin hampir menggantikan orang Inggeris menguasai ekonomi negara
ini.
Atas sebab itu, Ismail membuat keputusan nekad. Guthrie mesti diambil-alih secepat mungkin.
Kerjasama Pelbagai Pihak.
Setahun sebelum menjadi Perdana Menteri, Mahathir yang merupakan
Menteri Perdagangan dan Tengku Razaleigh Hamzah selaku Menteri Kewangan
telah dimaklumkan oleh Ismail Ali bahawa beliau merancang untuk
mengejutkan Inggeris dengan pengambil-alihan syarikat mereka.
4
bulan sebelum serangan, pasukan di PNB yang diterajui oleh pengurus
pelaburan bernama KHALID IBRAHIM diberi tugas khas untuk meneliti dan
merangka strategi bagi memastikan semua berjalan lancar.
Khalid
yang pernah bekerja di Barings London (iaitu syarikat yang menjadi
penasihat kewangan Guthrie), pakar-pakar pelaburan PNB dan penasihat
dari bank saudagar N. M. Rothschild & Sons Ltd diarahkan untuk
mengkaji secara rahsia sama ada Guthrie boleh diambil-alih. Jika positif,
mereka diarahkan merangka strategi terperinci bagaimana ia boleh
dibuat.
Hasil dari penelitian mereka, kumpulan ini menjumpai satu
kelemahan dalam akta bursa saham London yang boleh dieksploitasi.
Dengan kelemahan ini, satu serang hendap ekonomi untuk mengambil-alih
Guthrie boleh dibuat. Syaratnya ia dibuat sepantas dan serahsia
mungkin hingga Inggeris tidak sempat melakukan pertahanan.
Dengan
persetujuan Mahathir, modal pengambil-alihan (sebanyak 282 juta pound)
diambil daripada tiga punca – Petronas, PERNAS dan menerusi satu skim amanah
saham baru yang ditawarkan kepada orang Melayu 4 bulan sebelum
serangan. Skim ini dinamakan Amanah Saham Nasional (ASN).
Untuk
memastikan Inggeris tidak menyedari bahawa kerajaan Malaysia berada di
belakang pengambil-alihan ini, Khalid diarahkan oleh Rothschilds untuk
membuka akaun bank di Switzerland untuk tujuan pembayaran saham.
Mengapa Guthrie?
Guthrie menjadi sasaran kerana selain dimiliki pelabur Ingeris,
saham-saham Guthrie pada waktu itu juga dipegang oleh beberapa syarikat
bukan Inggeris yang mesra kepada PNB. Antara syarikat tersebut antaranya
adalah Genting, Bank Simpanan Nasional, Kuwait Investment Office dan
OCBC.
Dengan pegangan sedia ada sebanyak 25%, PNB memerlukan 15%
saham sahaja lagi bagi menjadikan keseluruhan pegangannya ke 40% ,
sekaligus menjadikannya sebagai pemegang saham utama Guthrie.
Untuk ini, N. M. Rothschild & Sons Ltd dilantik bagi membeli saham
Guthrie dari pelabur besar bagi pihak PNB, manakala Rowe & Pittman
pula dilantik menjadi broker bagi membeli saham Guthrie dari
pelabur-pelabur kecil.
Ideanya di sini ialah agar sebahagian
besar saham Guthrie di Malaysia dan di London dapat dibeli dengan serentak sebelum
bursa dibuka, dan ia mesti dibeli tanpa disedari oleh pihak pengurusan
Guthrie sendiri.
Untuk memastikan kejayaan serangan rahsia ini,
hanya sekumpulan kecil perancang sahaja yang terlibat secara langsung.
Mohammad Desa Pachi, yang juga Ketua Eksekutif PNB ketika itu juga tidak
diberitahu secara terperinci bagaimana operasi ini akan dilaksanakan.
Operasi Serangan Subuh atau “Dawn Raid”
Hari serangan akhirnya diputuskan — 7 September, pukul 9 pagi waktu London (4 petang waktu Malaysia).
Mengikut rancangan, kesemua yang terlibat akan mendapatkan persetujuan
penjual-penjual sebelum bursa dibuka. Apabila ia dibuka, PNB akan
mengisytiharkan berita menggemparkan itu dan menguruskan dokumentasinya
sahaja — sekaligus memberi kejutan kepada Guthrie dan pemegang saham
lain.
Rumitnya ialah memastikan pembelian ini dilakukan
secara rahsia. Kerana jika ia terbongkar awal, harga saham Guthrie bakal
melambung tinggi dan pengurusan Guthrie akan bertindak-balas untuk
menggagalkan serangan hendap ini.
Di Malaysia Khalid yang diberi
tugas menguruskan pembelian di sini optimis bahawa Bank Simpanan,
Genting dan Kuwait Investment Group akan menerima tawaran PNB kerana
ketiga-tiganya dianggap “mesra” dengan PNB.
Dato Ismail pula
bergegas ke Singapura pada hari itu untuk berjumpa dengan pengerusi
OCBC. Rancangannya ialah untuk meyakinkan pihak OCBC untuk menerima
tawaran membeli saham Guthrie yang dipegang bank itu pada pukul 3:30
ptg, dan menghantar notis penerimaan pada pukul 3:45 petang.
Di
London, Rowe & Pittman serta Rothschilds hanya menunggu lampu hijau
dari Malaysia untuk membeli saham-saham Guthrie dari pelabur Inggeris
pada pagi tersebut.
Sewaktu di Singapura, Ismail dan pengerusi
OCBC, Tan Chin Tuan berbincang mengenai pembelian saham Guthrie sewaktu
makan tengahari. Perbincangan yang memakan masa lama itu akhirnya
berakhir dengan satu berita kurang enak. OCBC menolak tawaran PNB.
Ismail menelefon Khalid dan memberitahu berita buruk tersebut. Tetapi
oleh kerana Khalid telah berjaya membeli saham dari Kuwait, Bank
Simpanan dan Genting, mereka tiada jalan lain kecuali meneruskan
serangan.
Di London, sebaik menerima lampu hijau, kedua-dua firma
yang diupah PNB memulakan proses pembelian sepantas mungkin. Bank
saudagar Rothschilds berjaya memujuk M&G Investment Trust, sebuah
syarikat amanah saham Inggeris (yang memegang 17% daripada saham Guthrie) menjual
11% saham Guthrie miliknya itu.
Broker-broker Rowe & Pittman yang
ditugaskan membeli saham daripada pelabur kecil Britain pula berjaya
mengumpulkan sasaran 5% saham dari orang Inggeris.
Walaupun tanpa
saham OCBC, dalam masa 4 jam, PNB berjaya memiliki 8 juta saham, atau
50.41% dari keseluruhan syarikat, tanpa disedari atau dengan keizinan pihak
pengurusan Guthrie.
Lewat tengahari waktu London, Guthrie jatuh ke dalam genggaman Malaysia.
Mahathir Terus Menekan British
Pengerusi Guthrie, Mark Gent hanya sedar bahawa syarikatnya
telah jatuh ke tangan Malaysia cuma setelah mendengar berita itu di radio. Pengambil-alihan secara tiba-tiba dengan mengeksploitasi kelemahan sistem
bursa London oleh tanah jajahannya sendiri itu menyebabkan kerajaan British
malu besar.
Walaupun ada broker di London memujinya sebagai
urusniaga “licik”, namun media London kebanyakannya menyelar serangan tersebut
sebagai “nasionalisasi dari pintu belakang”. Sebagai tindak-balas, London
kemudiannya bertindak meminda peraturan di Bursa Saham London bagi
memastikan syarikat-syarikat lain milik British seperti Dunlop tidak
jatuh dengan cara yang sama.
Sebulan selepas itu, London dikejutkan lagi dengan pengumuman baru Mahathir.
Mahathir mengumumkan bahawa Malaysia akan memboikot barangan dan
perkidmatan dengan British melalui kempen yang dinamakan 'Buy British
Last'. Mahathir yang marah kerana spekulasi timah dunia di London
mengakibatkan harga eksport utama Malaysia itu jatuh mendadak, telah
mengarahkan agar semua kontrak kerajaan kepada pihak British dibekukan.
Tindakan Mahathir itu memberi kesan besar kepada kontrak semasa dan
akan datang British yang berjumlah 1.25 billion pound sterling yang
sepatutnya diterima oleh British. Kontrak Dunlop untuk membekal tayar
kepada kerajaan sejak 1963 lagi contohnya telah diberi kepada sebuah
syarikat Amerika Syarikat sehingga menyebabkan Dunlop menjual
kepentingan mereka kepada MPH.
Dalam masa 3 bulan, saham-saham
Guthrie perlahan-lahan dijual kepada PNB. Pada akhir tahun 1981, 100%
Guthrie berada di bawah pegangan anak tempatan.
Ismail akhirnya
mengambil-alih pengurusan Guthrie dan memindahkan ibu pejabat operasi
Guthrie dari London ke Kuala Lumpur sebagai tanda berakhirnya penguasaan
Inggeris ke atas syarikat tersebut.
Tidak lama selepas 'Dawn Raid'
juga, Mahathir memboikot Persidangan Negara-Negara Komanwel (negara
bekas jajahan British) yang diterajui oleh Britain. Menurutnya,
mesyuarat itu hanya melebihkan kepentingan orang berkulit putih.
Beliau juga mengumumkan dasar baru kerajaan, iaitu 'Dasar Pandang ke
Timur'. Dengan dasar ini , cara kerja Inggeris akan digantikan dengan
cara pengurusan dan kerja orang Jepun, Taiwan dan Korea.
Hasil Besar daripada Serangan
Operasi mengejut “serangan subuh” ke atas Guthrie dan dasar-dasar keras
Mahathir telah memberi impak besar dalam masa yang cukup singkat. Firma-firma British di Malaysia yang sebelum itu bersikap acuh tidak
acuh kepada arahan kerajaan Malaysia mula akur membuka pintu rundingan.
Tidak lama selepas itu, tiga syarikat perladangan besar British di
Malaysia — Highlands & Lowlands, Barlows dan Harrisons &
Crosfield (H&C) akhirnya tunduk lalu menjual kepentingan mereka di
Malaysia kepada PNB. Hasilnya, tanah milik Guthrie dan tanah-tanah lain
milik Inggeris di Malaysia kembali ke tangan rakyat Malaysia.
Oleh kerana H&C memiliki tanah ladang getah, kelapa sawit dan aset
bukan sahaja di Malaysia, tetapi di negara lain seperti di India, New
Zealand dan Taiwan, PNB juga menjadi tuan tanah baru kepada asset-aset
Inggeris dari seluruh dunia.
Dengan pemilikan baru itu, PNB selaku wakil orang Melayu muncul sebagai pemilik tanah ladang terbesar di dunia. Lebih manis lagi, dalam temuramah dengan wartawan tempatan, Khalid
memberitahu bahawa setelah PNB menjual aset Guthrie di luar Malaysia,
keuntungan yang didapati melebihi jumlah kos yang diguna sewaktu Dawn
Raid.
Kata Khalid “..kita sebenarnya mendapat Guthrie secara percuma.”